Progesteron
Progesteron (luteina) jest steroidowym żeńskim hormonem płciowym. Wytwarzany jest przez ciałko żółte, w czasie ciąży przez łożysko i w niewielkich ilościach przez pęcherzyk Graafa. Pełni niezwykle ważną rolę w organizmie kobiecym.
W fazie pęcherzykowej poziom progesteronu jest niski. Jego wzrost następuje tuż przed owulacją. Wzrost progesteronu oznacza również wzrost temperatury ciała. Z pomiarów temperatury codziennie rano można się dowiedzieć kiedy miała miejsce owulacja.
Największe stężenie tego hormonu występuje w fazie ciałka żółtego i podczas ciąży.
Duże stężenie progesteronu w fazie ciałka żółtego zwiększa gęstość śluzu w szyjce macicy i powoduje zaczopowanie szyjki macicy, co uniemożliwia wejście plemnikom do macicy.
Progesteron przygotowuje błonę śluzową (endometrium) macicy na zagnieżdżenie się w niej zapłodnionego jajeczka, ułatwia implantację tego jajeczka, a potem pomaga utrzymać ciążę. W trakcie ciąży przygotowuje piersi do laktacji czyli do wytwarzania mleka.
Poziom progesteronu ulega zmniejszeniu jeżeli nie dojdzie do zapłodnienia jajeczka przez plemniki lub z jakiegoś innego powodu nie dojdzie do ciąży. Spadający poziom progesteronu zahamowuje wzrost błony śluzowej macicy i doprowadza do miesiączki.
W fazie ciałka żółtego progesteron może powodować niewielkie obrzmienie piersi, które zanika wraz z pojawieniem się miesiączki. Parę dni przed miesiączką niektóre kobiety odczuwają zwiększoną pobudliwość nerwową, bóle głowy, są płaczliwe, drażliwe. Jest to tzw. zespół napięcia przedmiesiączkowego.
Tak samo jak estrogeny, progesteron wpływa na zdrowie kości poprzez powstawanie nowych komórek kości. Zatrzymuje sól i wodę w organizmie.
Ponadto progesteron pomaga w utrzymaniu na stałym poziomie stężenie glukozy we krwi, pobudza oddychanie, obniża samopoczucie.
Problemy związane z wytwarzaniem progesteronu przez organizm kobiety mogą być przyczyną niepłodności co objawia się głównie brakiem owulacji.
Poziom progesteronu w organizmie kobiety wyznaczany jest między innymi w celu:
ustalenia przyczyn niepłodności (zbyt niski poziom progesteronu może wskazywać na brak owulacji)
zdiagnozowania przyczyn występowania bólu brzucha
monitorowania płodu podczas zagrożonej ciąży
Prawidłowy poziomu progesteronu zależy głównie od wieku kobiety, od fazy cyklu miesiączkowego i od tego czy kobieta jest w ciąży.
Normy poziomu progesteronu:
faza pęcherzykowa: 0,6 – 4,7 nmol/l
faza owulacyjna: 2,4 – 9,4 nmol/l
faza lutealna (ciałka żółtego): 5,3 – 86 nmol/l