Estrogeny
Estrogeny są to steroidowe hormony płciowe. Do estrogenów zaliczamy: estron, estriol i estradiol. Estrogeny wytwarzane są z cholesterolu, głównie przez jajniki a także w niewielkich ilościach przez jądra i korę nadnerczy.
Najniższe stężenie estrogenów występuje podczas miesiączki, w fazie pęcherzykowej cały czas wzrasta aż do momentu owulacji, a spada w fazie ciałka żółtego.
W fazie ciałka żółtego estrogeny wydzielane są w bardzo niewielkiej ilości przez ciałko żółte.
Okres wzrastającego poziomu estrogenów w fazie pęcherzykowej często wiąże się z dobrym samopoczuciem, zwiększoną aktywnością fizyczną i psychiczną, ładniejszą cerą, lepszą koncentracją. A u innych kobiet w tym okresie występują zaparcia, ociężałość, bóle głowy.
Estrogeny odpowiadają za cechy płciowe u kobiet jak np. ukształtowanie piersi, macicy, jajowodów, pochwy, dlatego nie bez powodu są określane mianem „hormonów kobiecości”.
Estrogeny są hormonami zmniejszającymi stężenie „złego” cholesterolu LDL, zwiększającymi stężenie „dobrego” cholesterolu HDL, ochraniającymi przed miażdżycą, wpływającymi na zdrowie kości, zwiększającymi elastyczność skóry. Ponadto prawidłowy poziom estrogenów to ochrona przed chorobami układu krążenia, to również zdrowa psychika kobiety i popęd seksualny na właściwym poziomie.
W wyniku niedoboru estrogenów mogą wystąpić:
zaburzenia miesiączkowania
niepłodność
osteoporoza
W wyniku nadmiaru estrogenów mogą wystąpić:
zaburzenia miesiączkowania
zwiększanie się masy ciała
powiększenie biustu
nudności, wymioty
Estron wytwarzany jest głównie przez wątrobę i w błonie śluzowej macicy. Stężenie estronu jest wyższe u kobiet w trakcie przekwitania.
Estriol dominuje u kobiet w ciąży. Ma duży wpływ na przetrwanie płodu.
Estradiol występuje głównie u kobiet w wieku rozrodczym. Estradiol wytwarzany jest przede wszystkim w jajnikach przez wzrastające pęcherzyki jajnikowe zawierające komórki jajowe czyli głównie w fazie pęcherzykowej. Wynika z tego, że prawidłowo przebiegający cykl miesiączkowy uzależniony jest od estradiolu.
Wydzielanie estradiolu stymulowane jest przez hormon luteinizujacy (lutropina, LH), który wytwarzany jest przez przysadkę mózgową.
Estradiol ma ogromny wpływ na proces zapłodnienia poprzez zmianę charakteru śluzu szyjkowego a konkretnie przez rozrzedzenie go w szyjce macicy. Estradiol wpływa na rozwój śluzówki macicy po to, aby była przygotowana na przyjęcie zapłodnionego jajeczka.
Między 2 a 4 dniem cyklu wykonać można badanie estradiolu na ocenę rezerwy jajnikowej. Badanie to wykonuje się wraz z badaniem FSH.
Rezerwa jajnikowa ocenia potencjał rozrodczy danej kobiety. Każda kobieta rodzi się z określoną liczbą pierwotnych pęcherzyków, które są zdolne do produkcji komórek jajowych. W każdym cyklu część pęcherzyków ulega zużyciu. Potencjał rozrodczy to nic innego jak ilość pozostałych w jajniku pęcherzyków pierwotnych oraz wiek kobiety.
Po 35 roku życia rezerwa jajnikowa może ulec gwałtownemu obniżeniu.
Normy estradiolu są różne dla poszczególnych faz cyklu miesiączkowego.
Normy estradiolu:
faza pęcherzykowa (folikularna): 84 - 970 pg/ml (0,3 - 3,5 nmol/l)
owulacja: 13 - 330 pg/ml (0,48 - 1,17 nmol/l)
faza ciałka żółtego (lutealna): 73 - 200 pg/ml (0,26 - 0,73 nmol/l)
Niski poziom estradiolu może wskazywać między innymi na:
niedoczynność przysadki mózgowej
zespół policystycznych jajników
Wysoki poziom estradiolu może wskazywać między innymi na:
ciążę
nowotwory jajników
nadczynność tarczycy