Poród przez cesarskie cięcie
Poród przez cesarskie cięcie – cesarka to zakończenie ciąży lub porodu zabiegiem chirurgicznym - cesarskim cięciem. Cesarskie cięcie polega na rozcięciu powłok brzusznych oraz macicy i wyjęciu z niej dziecka oraz łożyska.
Dlaczego wykonuje się cesarskie cięcie?
Cesarskie cięcie wykonuje się aby uniknąć sytuacji zagrażającej zdrowiu lub życiu zarówno dziecka jak i rodzącej kobiety podczas porodu lub po wystąpieniu komplikacji w trakcie porodu aby uratować zdrowie lub życie dziecka i/lub kobiety rodzącej.
Podział cesarskich cięć
Cesarskie cięcia możemy podzielić ze względu na wskazania:
- nagłe cesarskie cięcie
- planowane cesarskie cięcie
- cesarskie cięcie na życzenie
Nagłe cesarskie cięcie
Nagłe cesarskie cięcie wykonywane jest w przypadku wystąpienia przed terminem porodu lub podczas porodu naturalnego zagrożenia zdrowia bądź życia dziecka lub kobiety rodzącej.
Wskazania do nagłego cesarskiego cięcia:
- przedwczesne odklejenie się łożyska
- wypadnięcie pępowiny
- brak rozwarcia szyjki macicy
- przedłużający się poród
- pogarszający się stan zdrowia rodzącej kobiety
- stan przedrzucawkowy
- niedotlenienie dziecka
- nieprawidłowe położenie dziecka
- nieprawidłowe zapisy KTG (zaburzenia pracy serca dziecka)
Planowane cesarskie cięcie
Planowane cesarskie cięcie wykonuje się w przypadku, gdy poród naturalny stanowiłby duże niebezpieczeństwo dla zdrowia oraz życia matki i dziecka.
Decyzja o porodzie przez cesarskie cięcie podejmowana jest przez lekarza ginekologa prowadzącego ciążę na podstawie wskazań medycznych: położniczych i pozapołożniczych.
Wskazania położnicze do cesarskiego cięcia to wskazania wynikające z możliwości wystąpienia podczas porodu naturalnego zagrożenia życia lub zdrowia dziecka i rodzącej kobiety.
Wskazania pozapołożnicze do cesarskiego cięcia to wskazania wynikające ze stanu zdrowia kobiety w ciąży.
Wskazania do wykonania planowanego cesarskiego cięcia:
- wiek kobiety w ciąży
- cukrzyca u kobiety w ciąży
- choroby serca kobiety w ciąży
- nadciśnienie u kobiety w ciąży
- choroby nerek u kobiety w ciąży
- pęknięcie macicy
- opryszczka sromu i pochwy
- nowotwór szyjki macicy
- wady miednicy
- brak postępującego porodu
- zbyt mała miednica w stosunku do wielkości płodu
- przedwczesne odklejenie łożyska
- łożysko przodujące
- stan przedrzucawkowy
- ciąża wielopłodowa
- zagrożenie niedotlenieniem płodu
- wypadnięcie pępowiny
- za krótka pępowina uniemożliwiająca przedostanie się dziecka przez kanał rodny kobiety
- wady płodu
- ciąża przeterminowana
- nieprawidłowe położenie płodu
- nieprawidłowe ułożenie płodu
- zaburzenia czynności serca płodu
- mała masa ciała płodu 1500-2500 g lub duża masa ciała płodu powyżej 3800 g
- problemy psychiatryczne (lęk przed porodem)
- schorzenia neurologiczne
- schorzenia ortopedyczne (miednicy, kręgosłupa)
- schorzenia okulistyczne (retinopatia, duża wada wzroku, niebezpieczeństwo odklejenia się siatkówki, odwarstwienie siatkówki)
- schorzenia hematologiczne
- schorzenia kardiologiczne (duża niewydolność krążenia)
- schorzenia pulmonologiczne (niewydolność oddechowa, mała pojemność płuc)
Cesarskie cięcie na życzenie
Cesarskie cięcie na życzenie, czyli cesarka na życzenie to poród przez cesarskie cięcie bez wyraźnych wskazań medycznych, ewentualnie oparty na nieuzasadnionym strachu przed porodem. Nie powinno wykonywać się cesarskiego cięcia, czyli zabiegu chirurgicznego, bez medycznego uzasadnienia, ponieważ każdy zabieg chirurgiczny niesie ryzyko powikłań.
W którym tygodniu ciąży wykonuje się cesarskie cięcie?
Planowane cesarskie cięcie wykonuje się około 38 tygodnia ciąży.
Czy przy cesarskim cięciu może być obecny partner?
Przy porodzie przez cesarskie cięcie niektóre szpitale zezwalają na obecność partnera rodzącej kobiety podczas zabiegu cesarskiego cięcia.
Czy poród przez cesarskie cięcie jest bezpieczny?
Poród przez cesarskie cięcie jest zabiegiem chirurgicznym obarczonym większym ryzykiem niż poród naturalny. Śmiertelność wśród kobiet rodzących dziecko przez cesarskie cięcie według statystyk jest większa niż śmiertelność wśród kobiet rodzących dziecko siłami natury. Statystyki odnoszą się głównie do nagłych cesarskich cięć wykonywanych w przypadku komplikacji podczas naturalnego porodu.
Powodem śmierci podczas porodu przez cesarskie cięcie jest zwykle problem zdrowotny, który ujawnił się podczas porodu naturalnego i stanowił bezpośrednie zagrożenie życia rodzącej kobiety.
Jak się przygotować do planowanego cesarskiego cięcia?
Aby dobrze przygotować się do planowanego cesarskiego cięcia należy:
- spakować do torby do szpitala osobiste rzeczy, np.: przybory toaletowe, bieliznę, koszulę z przodu rozpinaną, szlafrok, skarpety, kapcie, wkładki laktacyjne, podpaski, wygodny biustonosz, ubranie na wyjście do domu, jedzenie np. owoce oraz telefon z ładowarką i coś do czytania na czas po zabiegu
- przygotować rzeczy dla dziecka
- nie zapomnieć o zabraniu dokumentów: skierowanie do szpitala, karta ciąży, dowód osobisty oraz wyniki badań
- zgolić owłosienie łonowe
- nie jeść po godzinie 18 w dniu przed zabiegiem (pić można do północy)
Wywiad lekarski przed cesarskim cięciem
Przed planowanym cesarskim cięciem lekarz anestezjolog przeprowadza z kobietą w ciąży wywiad lekarski, aby na jego podstawie dobrać odpowiedni rodzaj znieczulenia do zabiegu cesarskiego cięcia. Anestezjolog zapyta między innymi o: przebyte choroby, operacje, uczulenia, stosowane wcześniej znieczulenia i reakcje na nie.
Rodzaje znieczulenia stosowanego przy cesarskim cięciu
Podczas cesarskiego cięcia może być zastosowane znieczulenie ogólne (narkoza) lub znieczulenie regionalne, inaczej przewodowe. Podczas przeprowadzania cesarskiego cięcia w znieczuleniu ogólnym kobieta jest uśpiona, a podczas znieczulenia regionalnego ma pełną świadomość podczas zabiegu, ponieważ znieczulenie regionalne działa tylko miejscowo.
Znieczulenie ogólne podczas cesarskiego cięcia jest bardzo rzadko stosowane, ponieważ istnieje ryzyko, że dziecko otrzyma dużą dawkę leku znieczulającego, co może zagrażać jego zdrowiu. Znieczulenie ogólne stosowane jest tylko w przypadku, gdy nie można podać innego rodzaju znieczulenia lub gdy podczas porodu naturalnego wystąpiły komplikacje i trzeba jak najszybciej wydobyć dziecko z brzucha rodzącej kobiety.
Znieczulenie regionalne stosowane podczas cesarskiego cięcia:
- znieczulenie podpajęczynówkowe
- znieczulenie zewnątrzoponowe
- znieczulenie kombinowane
Znieczulenie podpajęczynówkowe
Znieczulenie podpajęczynówkowe to najczęściej stosowany rodzaj znieczulenia do cesarskiego cięcia.
Znieczulenie podpajeczynówkowe polega na wstrzyknięciu środka znieczulającego do płynu mózgowo-rdzeniowego znajdującego się wewnątrz kręgosłupa w przestrzeni tzw. podpajeczynówkowej.
Środek znieczulający wstrzykuje się za pomocą cienkiej igły w kręgosłup w okolicy lędźwiowej, aby nie uszkodzić rdzenia kręgowego.
Znieczulenie podpajęczynówkowe zaczyna działać tuż po podaniu i jego działanie utrzymuje się do kilku godzin.
Objawy działania znieczulenia podpajeczynówkowego to brak czucia w dolnej części ciała i niemożność poruszania nogami.
Znieczulenie zewnątrzoponowe
Znieczulenie zewnątrzoponowe polega na wprowadzeniu środka znieczulającego w pobliże nerwów odpowiedzialnych za przekazywanie bólu, które znajdują się w środku kręgosłupa w tzw. przestrzeni zewnątrzoponowej.
Środek znieczulający podaje się najczęściej porcjami za pomocą cewnika (cienkiej rurki). Cewnik wkłuwa się w okolicach lędźwiowych kręgosłupa po wcześniejszym znieczuleniu miejsca wkłucia.
Znieczulenie zewnątrzoponowe zaczyna działać po około 15 minutach od momentu podania i działa do paru godzin w zależności od rodzaju zastosowanego środka znieczulającego. Czas znieczulenia można łatwo przedłużyć podając kolejną porcję środka znieczulającego.
Znieczulenie kombinowane
Znieczulenie kombinowane to połączenie znieczulenia podpajęczynówkowego ze znieczuleniem zewnątrzoponowym. Dzięki połączeniu obu rodzajów znieczuleń można szybko znieczulić pacjentkę oraz uzyskuje się możliwość przedłużenia czasu znieczulenia w przypadku przedłużającej się operacji lub można podać środek znieczulający po operacji w przypadku wystąpienia dużych bólów pooperacyjnych.
Dolegliwości po znieczuleniu do cesarskiego cięcia
Po ustąpieniu znieczulenia stosowanego podczas cesarskiego cięcia mogą wystąpić różne dolegliwości będące skutkiem zastosowania znieczulenia.
Możliwe dolegliwości po znieczuleniu ogólnym: osłabienie, senność, mdłości, wymioty, podrażnienie gardła.
Możliwe dolegliwości po znieczuleniu regionalnym (podpajęczynówkowym, zewnątrzoponowym i kombinowanym): osłabienie, ból głowy, ból pleców w miejscu wkłucia, drętwienie nóg.
Jak przebiega poród przez cesarskie cięcie?
Przed porodem przez cesarskie cięcie zostanie przeprowadzone badanie KTG, które umożliwi ocenę stanu zdrowia dziecka.
Po badaniu KTG kobiecie w ciąży podaje się kroplówkę w celu nawodnienia organizmu, a do pęcherza moczowego zakłada cewnik, którym będzie odprowadzany mocz podczas cesarskiego cięcia. Przed samym zabiegiem cesarskiego cięcia przyszłej mamie zostanie zmierzone ciśnienie krwi.
Na sali operacyjnej lekarz poda pacjentce znieczulenie. Rodzaj podawanego znieczulenia zależy od rodzaju cesarskiego cięcia i stanu zdrowia kobiety oraz dziecka.
W przypadku planowanego cesarskiego cięcia najczęściej stosowane jest znieczulenie przewodowe podpajęczynówkowe (rdzeniowe), które polega na podaniu znieczulenia do kręgosłupa.
Kobieta nie czuje bólu w dolnej części ciała, ale jest przytomna i może uczestniczyć w narodzinach swojego dziecka. Nie będzie jednak widzieć całego zabiegu, gdyż tuż przed zabiegiem w okolicach jej klatki piersiowej zostanie umieszczony parawan.
Bezpośrednio po porodzie matka może mieć kontakt z dzieckiem, jeżeli tylko stan zdrowia dziecka lub matki na to pozwoli. Po kontakcie matki z dzieckiem, dziecko zostanie umieszczone na oddziale noworodkowym, a młoda mama na sali pooperacyjnej, na której może zostać do kilkunastu godzin.
Wygląd dziecka po cesarskim cięciu
Dziecko urodzone przez cesarskie cięcie zaraz po urodzeniu wygląda ładniej od dziecka, które przyszło na świat przez poród naturalny, ponieważ jego główka nie musiała się przeciskać przez kanał rodny matki.
W którym miejscu wykonuje się cesarskie cięcie?
Stosowane są dwa rodzaje cesarskiego cięcia różniące się miejscem cięcia:
- cięcie cesarskie poprzeczne - najczęściej stosowane. Cesarskie cięcie poprzeczne wykonywane jest poziomo powyżej spojenia łonowego, dzięki czemu blizna po cięciu będzie mało widoczna ze względu na ukrycie jej w owłosieniu łonowym.
- cięcie cesarskie podłużne (pośrodkowe, podpępkowe) – rzadko stosowane. Cesarskie cięcie podłużne wykonuje się pionowo między spojeniem łonowym a pępkiem.
Jak wygląda cesarskie cięcie?
Cesarskie cięcie trwa około pół godziny. Lekarze przecinają skórę brzucha na długość około 10-15 cm, mięśnie brzucha oraz w najcieńszym miejscu macicę (najczęściej poziomo nad spojeniem łonowym) i wyciągają dziecko. Po wydobyciu dziecka lekarze wyciągają łożysko.
Po cesarskim cięciu lekarz zszyje przecięte warstwy powłoki brzusznej i macicy.
Na ranę po cesarskim cięciu zostanie założony opatrunek, który może zmienić jedynie położna lub lekarz. Opatrunku nie wolno zmoczyć. Opatrunek zostanie zdjęty z rany w pierwszej albo drugiej dobie po porodzie.
Następnego dnia po cesarskim cięciu kobieta może się umyć, a drugiego lub trzeciego dnia może już chodzić.
Ból po cesarskim cięciu może być odczuwalny przez kilka tygodni po zabiegu, zwłaszcza w okolicach zabliźniającego się miejsca cięcia. Oprócz bólu kobieta można też odczuwać w okolicach brzucha: drętwienie, mrowienie, brak czucia.
Karmienie piersią po cesarskim cięciu
Po cesarskim cięciu pokarm w piersiach kobiety może pojawić się trochę później niż po porodzie siłami natury, co może być bardzo stresujące dla kobiety.
Po ilu dniach opuszcza się szpital po cesarskim cięciu?
Po cesarskim cięciu kobiety przebywają w szpitalu najczęściej od 3 do 5 dni. Po naturalnym porodzie szpital można opuścić po około 2 dniach.
Rana po cesarskim cięciu
Gojenie się rany po cesarskim cięciu trwa około tygodnia.
Okolice rany najlepiej myć letnią wodą z nieuczulającym mydłem, np. mydłem dla dzieci. O tym jak postępować z raną po cesarskim cięciu szczegółowo poinformuje lekarz po zdjęciu opatrunku z rany.
W przypadku, gdy z rany sączy się przezroczysty albo żółty lub brązowy płyn, a blizna jest ciągle mocno czerwona lub bolesna oraz występuje gorączka to jak najszybciej należy zgłosić się do lekarza.
Po cesarskim cięciu powinno się nosić ubrania, które nie będą podrażniały gojącej się rany. Ubrania powinny być obszerne, a bielizna tylko bawełniana.
Czy po cesarskim cięciu zostanie mi blizna na brzuchu?
Po cesarskim cięciu na brzuchu zostaje blizna, która z czasem przestanie być bardzo widoczna. Blizna początkowo będzie czerwona, ale z czasem będzie blednąć, aż ostatecznie będzie dużo jaśniejsza niż otaczająca ją skóra.
Blizna po cesarskim cięciu ma około 15 cm długości i około 2-3 milimetrów szerokości.
Widoczność blizny po cesarskim cięciu można zmniejszyć za pomocą specjalnych preparatów na blizny w postaci: maści, żeli oraz plastrów dostępnych w aptekach.
Istnieje jeszcze metoda bezbolesnego laserowego usuwania blizn. Jest to metoda droga, ale bardzo skuteczna.
Powikłania po cesarskim cięciu
Cesarskie cięcie jak każda operacja chirurgiczna niesie za sobą ryzyko wystąpienia powikłań. Najczęstszymi powikłaniami po cesarskim cięciu są zrosty lub stany zapalne w okolicach miejsca cięcia.
Możliwe powikłania po cesarskim cięciu:
- uszkodzenie narządów wewnętrznych, np. pęcherza moczowego, jelit
- zapalenie błony śluzowej macicy
- krwotok mogący prowadzić do wycięcia macicy
- zakrzepica
- zakażenia, np. rany
- zapalenie otrzewnej
- niedrożność jelit
- zator wodami płodowymi
- infekcje
- zrosty
Połóg po cesarskim cięciu
Połóg po cesarskim cięciu trwa około 4-6 tygodni.
Po cesarskim cięciu podobnie jak po porodzie naturalnym występuje krwawienie z dróg rodnych kobiety. Krwawienie to wydostające się odchody popołogowe, które powstają w wyniku obkurczania się macicy, która w ten sposób się regeneruje i powraca do stanu sprzed ciąży. Obkurczaniu się macicy może towarzyszyć ból.
Odchody połogowe wydostające się z pochwy po cesarskim cięciu są mniej obfite niż po porodzie naturalnym, szczególnie wtedy, gdy cesarskie cięcie zostało wykonane jako planowane. Początkowo odchody połogowe przypominają miesiączkę. Odchody połogowe najpierw mają kolor czerwony, potem różowy, brązowy, a pod koniec okresu połogu są bezbarwne.
Ponadto po cesarskim cięciu, tak jak i po porodzie naturalnym, kobieta jest wyczerpana, ma obrzmiałe i bolące piersi.
Kobieta po cesarskim cięciu na dojście do pełni sił potrzebuje od miesiąca do dwóch miesięcy.
Ciąża po cesarskim cięciu
W kolejną ciążę po cesarskim cięciu można zajść nie wcześniej niż po pół roku, ponieważ macica po cesarskim cięciu potrzebuje minimum pół roku na zregenerowanie się. Niektórzy lekarze zalecają odczekać z następną ciążą od 1 roku do 2 lat, co pozwoli zminimalizować ryzyko pęknięcia macicy podczas kolejnego porodu.