ABCmaluszka.pl - płodność, ciąża, poród, dziecko, macierzyństwo
Blog młodej mężatki
REKLAMA
Przejdź do treści

Badanie KTG

Badanie KTG to ocena stanu płodu na podstawie zapisu pracy serca dziecka i skurczów macicy kobiety w ciąży. Badanie KTG przed porodem i podczas porodu umożliwia wykrycie zagrożenia życia nienarodzonego dziecka oraz pozwala uniknąć powikłań podczas porodu.

Na czym polega badanie KTG?


Badanie KTG to inaczej kardiotokografia lub badanie kardiotokograficzne, które polega na obserwacji i jednoczesnym zapisie: parametrów pracy serca dziecka, ruchów dziecka, siły oraz częstości występowania skurczów macicy i reakcji serca dziecka na skurcze macicy.


Dane te zbiera się za pomocą czujników umieszczonych na brzuchu kobiety w ciąży i podłączonych do aparatu KTG (kardiotokografu), który zapisuje te dane.


Obserwacja reakcji serca dziecka na skurcze macicy jest najważniejszym elementem badania KTG umożliwiającym ocenę stanu zdrowia dziecka.

Badanie KTG wykonuje się jako testy kardiotokograficzne: test niestresowy i test stresowy, czyli zapisuje się za pomocą aparatu KTG pracę serca dziecka i skurcze macicy (w przypadku testu stresowego wywołane farmakologicznie) przez określony czas, najczęściej przez około 30-60 minut.

Badanie KTG wykonywane jest głównie jako test niestresowy, zwany potocznie właśnie badaniem KTG.

Test niestresowy, inaczej test NST lub test akceleracyjno-ruchowy, to badanie KTG trwające około 30 minut.

Test stresowy, inaczej test skurczowy lub test oksytocynowy, to badanie KTG, podczas którego skurcze macicy wywołuje się za pomocą oksytocyny podawanej kobiecie w ciąży dożylnie (kroplówka z oksytocyną).

Oksytocyna to hormon wydzielany przez przysadkę mózgową podczas ciąży. Oksytocyna przygotowuje organizm kobiety do porodu.


Poziom oksytocyny w organizmie kobiety w ciąży wzrasta wraz ze zbliżającym się porodem powodując coraz mocniejsze skurcze macicy, które prowadzą do porodu.


Dlatego za pomocą oksytocyny wywołuje się też poród w przypadku zagrożenia życia dziecka czy innych wskazań medycznych.

Test stresowy wykonywany jest najczęściej pod koniec ciąży w przypadku uzyskania nieprawidłowego wyniku badania KTG (testu niestresowego), występowania powikłań w poprzedniej ciąży lub ciąży wysokiego ryzyka.


Test stresowy wykonuje się w szpitalu ponieważ podanie oksytocyny w celu wywołania skurczów macicy może doprowadzić do przedwczesnego porodu.

Kiedy wykonuje się badanie KTG?


Pierwsze badanie KTG (jeśli ciąża przebiega prawidłowo) wykonuje się najczęściej około 38 tygodnia ciąży. Następne badania KTG wykonuje się przeważnie 1-2 razy w tygodniu do terminu porodu i później w czasie porodu o ile lekarz położnik uzna to za konieczne. Po terminie porodu badanie KTG wykonuje się najczęściej co 2-3 dni do czasu porodu.

Za pomocą badania KTG można monitorować stan zdrowia dziecka już od 25 tygodnia ciąży. Badania KTG od 25 tygodnia ciąży wykonuje się najczęściej w przypadku ciąży przebiegającej z powikłaniami, ciąży mnogiej lub gdy kobieta słabo wyczuwa ruchy swojego dziecka.

Wskazania do wykonania badania KTG:
  • hipotrofia płodu, czyli za wolny wzrost płodu
  • wady serca płodu
  • cukrzyca
  • nadciśnienie tętnicze
  • ciąża zagrożona
  • ciąża mnoga
  • ciąża przenoszona
  • podejrzenie gestozy, czyli zatrucia ciążowego
  • skurcze porodowe
  • brak odczuwanych przez kobietę ruchów dziecka
  • słabe ruchy dziecka
  • krwawienia z pochwy
  • urazy brzucha

Czy badanie KTG jest bezpieczne?


Według lekarzy badanie KTG jest bezpieczne dla dziecka i przyszłej mamy ponieważ jest to badanie bezbolesne oraz nieinwazyjne, czyli nieingerujące w ciało dziecka jak i przyszłej mamy.

Jak wygląda badanie KTG?


Do badania KTG nie trzeba się przygotowywać.

Przed badaniem KTG do brzucha kobiety w ciąży przymocowuje się dwa czujniki, najczęściej za pomocą szerokich pasów.


Jeden pas z czujnikiem, który będzie mierzył skurcze macicy, umieszcza się na wysokości dna macicy, czyli w okolicy tuż pod żebrami.


Drugi pas z czujnikiem, który będzie badał pracę serca dziecka, umieszcza się poniżej pierwszego pasa w okolicach serca dziecka.


Kobieta może też trzymać w ręce przycisk, w przypadku gdy urządzenie KTG nie ma opcji samodzielnego wykrywania ruchów dziecka. Przycisk należy wciskać w momencie odczuwania ruchów dziecka.

Do badania KTG kobieta w ciąży układa się w wygodnej pozycji na leżance, najczęściej na lewym boku lub na plecach. Używa się też przenośnych aparatów KTG - w tym przypadku podczas badania KTG przyszła mama może siedzieć, a nawet chodzić.

Podczas badania KTG dane z czujników zapisywane są przeważnie na papierowej taśmie w postaci wykresów, na których naniesione są: bicie serca dziecka, skurcze macicy, ruchy dziecka.

Jak długo trwa badanie KTG?


Badanie KTG trwa zazwyczaj około 30 minut, czasem jest przedłużane do około godziny np. ze względu na małą aktywność dziecka w trakcie badania KTG lub ze względu na słabe skurcze macicy, które nie mogą wywołać przyspieszonego bicia serca dziecka.

Prawidłowe wykonanie badania KTG wymaga bowiem zaobserwowania przynajmniej 2 tzw. akceleracji, czyli przyspieszeń bicia serca dziecka w ciągu 30 minut, wywołanych skurczami macicy. Nieprawidłowy wynik badania KTG jest wskazaniem do wykonania testu stresowego.

W przypadku badania KTG tuż przed porodem i wykryciu jakichś nieprawidłowości w pracy serca dziecka lub przewidywaniu komplikacji podczas porodu kobieta w ciąży może być podłączona do aparatu KTG aż do czasu porodu.

Co może wykazać badanie KTG?


Badanie KTG umożliwia ocenę stanu zdrowia dziecka. Na podstawie wykresu otrzymanego po badaniu KTG lekarz może ocenić pracę serca dziecka, określić poziom dotlenienia organizmu dziecka i wydolność łożyska, czy wręcz stwierdzić czy dziecko żyje.

Badanie KTG pozwala lekarzowi zareagować w szybki i odpowiedni sposób w przypadku zagrożenia życia dziecka. W przypadku zagrożenia niedotlenieniem wewnątrzmacicznym lub zakażeniem wewnątrzmacicznym lekarz może zdecydować o natychmiastowym porodzie poprzez cesarskie cięcie.

W trakcie porodu badanie KTG pozwala ocenić czy dziecko dobrze znosi poród.

Czy wynik badania KTG zawsze jest wiarygodny?


Prawidłowy wynik badania KTG
jest prawie zawsze wiarygodny, w przeciwieństwie do nieprawidłowego. Nieprawidłowy wynik badania KTG nie zawsze oznacza zagrożenie życia dziecka ponieważ może być zafałszowany wieloma czynnikami.

Na wynik badania KTG może wpłynąć niewłaściwa pozycja kobiety podczas badania KTG, w wyniku której może być uciskana przez macicę główna żyła dolna kobiety lub pępowina dziecka. W takiej sytuacji wystarczy zmienić położenie ciała aby zapis KTG przyjął prawidłowe wartości.

Inne przyczyny wpływające na wynik badania KTG:

  • nadciśnienie
  • gorączka
  • niewydolność łożyska
  • śpiące dziecko podczas badania
  • zbyt ruchliwe dziecko w trakcie badania
  • skurcze porodowe
  • zażywane lekarstwa
  • palenie papierosów podczas ciąży

W przypadku nieprawidłowego wyniku badania KTG, badanie KTG należy powtórzyć w ciągu 24 godzin.

Ocena zapisu KTG


Najważniejsze elementy w ocenie wyników badania KTG, czyli zapisu KTG to częstość bicia serca płodu, inaczej liczba uderzeń serca płodu na minutę i jej wahania w reakcji na skurcze macicy oraz ruchy dziecka.

Częstość podstawowa serca płodu to średnia liczba uderzeń serca płodu na minutę. Prawidłowa częstość podstawowa serca płodu tzw. normokardia to od 110 do 160 uderzeń serca na minutę.

Zbyt wolne bicie serca płodu, czyli długotrwały spadek liczby uderzeń serca płodu poniżej 110 uderzeń na minutę to bradykardia.


Bradykardia u płodu może być objawem niedotlenienia płodu spowodowanym np. zaciśnięciem się lub owinięciem się pępowiny na szyi płodu.


Inne możliwe przyczyny bradykardii u płodu to silne skurcze macicy, przedwczesne odklejenie się łożyska, wady serca płodu, nieprawidłowy rozwój płodu, zakleszczenie się główki dziecka w szyjce macicy podczas porodu.

Zbyt szybkie bicie serca płodu, czyli długotrwały wzrost liczby uderzeń serca płodu powyżej 160 uderzeń na minutę to tachykardia.


Tachykardia u płodu może być objawem zakażenia wewnątrzmacicznego lub niedotlenienia płodu. Inne możliwe przyczyny tachykardii u płodu to infekcje i gorączka u kobiety w ciąży, zażywane leki, choroby przewlekłe, palenie papierosów, stres.

Częstość bicia serca płodu (liczba uderzeń serca płodu na minutę) powinna oscylować, czyli zmieniać się (rosnąć lub maleć) w stosunku do średniej wartości częstości serca tzw. częstości podstawowej.


Oscylacja serca płodu to wahania częstości pracy serca płodu (zmiany liczby uderzeń serca na minutę).

Prawidłowa oscylacja serca płodu powinna się mieścić w zakresie od 5 do 25 uderzeń na minutę. Taka zmienność czynności serca płodu świadczy o prawidłowej pracy serca.

Brak zmienności czynności serca płodu, czyli oscylacja w zakresie poniżej 5 uderzeń serca płodu na minutę to tzw. oscylacja milcząca świadcząca o problemach z sercem płodu najczęściej spowodowanymi jego niedotlenieniem.

Oscylacja w zakresie powyżej 25 uderzeń serca płodu na minutę to tzw. oscylacja skacząca, która najczęściej wskazuje na uciśniętą pępowinę np. w wyniku owinięcia się jej na szyi dziecka.

W trakcie ruchów płodu w worku owodniowym oscylacja najczęściej mieści się w zakresie od 10 do 25 uderzeń serca na minutę i jest to tzw. oscylacja falująca.

W trakcie snu dziecka w wyniku zmniejszonej aktywności serca oscylacja mieści się w zakresie od 5 do 10 uderzeń serca na minutę i jest to tzw. oscylacja zawężona.

Na zapisie KTG powinny pojawić się przynajmniej 2 akceleracje, co wskazuje na dobry stan płodu tzw. dobrostan płodu.


Akceleracja to krótkotrwałe przyspieszenie pracy serca płodu o co najmniej 15 uderzeń na minutę utrzymujące się przez co najmniej 15 sekund. Akceleracje mogą być wywołane przez skurcze macicy lub ruchy płodu.

W przypadku wystąpienia zaburzenia pracy serca płodu na zapisie KTG mogą pojawić się deceleracje.


Deceleracja to krótkotrwałe zwolnienie pracy serca, czyli krótkotrwały spadek częstości pracy serca płodu o co najmniej 15 uderzeń na minutę, trwający przez co najmniej 10 sekund. Deceleracje to reakcja serca płodu na skurcze macicy wskazująca na występowanie zagrożenia zdrowia lub nawet życia płodu.

Deceleracje analizuje się zawsze w powiązaniu ze skurczami macicy ponieważ moment wystąpienia decelaracji w odniesieniu do czasu kiedy skurcz macicy osiąga najwyższą siłę pozwala ustalić przyczyny deceleracji. W związku z tym wyróżnia się deceleracje: wczesne, późne, zmienne.

Deceleracje wczesne to deceleracje występujące w momencie osiągnięcia przez skurcz macicy najwyższej siły. Najczęstszą przyczyną deceleracji wczesnych jest uciskanie główki dziecka przez kanał rodny podczas porodu.

Deceleracje późne to deceleracje występujące po momencie osiągnięcia przez skurcz macicy najwyższej siły. Przyczyną występowania deceleracji późnych jest najczęściej tzw. niewydolność maciczno-łożyskowa, czyli zaburzenia w przepływie i wymianie substancji odżywczych i produktów przemiany materii oraz tlenu i krwi przez łożysko.

Deceleracje zmienne to deceleracje występujące nieregularnie w stosunku do momentu kiedy skurcz macicy osiąga najwyższą siłę. Najczęstszą przyczyną występowania deceleracji zmiennych jest ucisk na pępowinę np. z powodu owinięcia się pępowiny wokół płodu.     

Wyniki badania KTG


Po analizie zapisu KTG tzw. kardiotokogramu (czyli na podstawie odczytanych z niego parametrów pracy serca płodu, a zwłaszcza występowania, bądź nie, akceleracji i deceleracji) lekarz ocenia poprawność wykonania badania KTG i ustala wynik testów kardiotokograficznych, a tym samym dokonuje oceny stanu płodu.  

Wyniki testu niestresowego


  • test reaktywny – na zapisie KTG trwającym 30 minut pojawiają się co najmniej 2 akceleracje. Test reaktywny świadczy o dobrym stanie płodu i jest to prawidłowy wynik testu niestresowego.

  • test niereaktywny – na zapisie KTG trwającym 60 minut nie pojawiają się akceleracje. Po teście niereaktywnym najczęściej wykonuje się test stresowy.

  • test wątpliwy – na zapisie KTG trwającym 30 minut pojawia się najwyżej jedna akceleracja lub pojawiają się nieprawidłowe akceleracje tzn. krótkotrwałe przyspieszenie bicia serca płodu poniżej 15 uderzeń na minutę i trwające krócej niż 15 sekund. Po teście wątpliwym należy powtórzyć test niestresowy w ciągu doby.

Wyniki testu stresowego


  • test negatywny – na zapisie KTG nie pojawiają się deceleracje w trakcie skurczów macicy oraz są widoczne akceleracje podczas ruchów płodu, a częstość serca płodu jest prawidłowa. Test negatywny to prawidłowy wynik testu stresowego.

  • test pozytywny – na zapisie KTG podczas większości skurczów macicy występują późne deceleracje. Test pozytywny wskazuje na bezpośrednie zagrożenie życia płodu i konieczność natychmiastowego zakończenia ciąży najczęściej przez cesarskie cięcie.

  • test wątpliwy – na zapisie KTG występują późne deceleracje po mniej niż połowie skurczów macicy. Po teście wątpliwym konieczne jest dłuższe, a nawet ciągłe monitorowanie stanu płodu za pomocą badania KTG oraz może być konieczne wykonanie innych badań diagnostycznych aby wykluczyć lub potwierdzić zagrożenie życia płodu.

  • test nieudany – na zapisie KTG nie pojawiają się skurcze macicy lub zapis pracy serca płodu jest nieczytelny

  • hiperstymulacja – na zapisie KTG skurcze macicy pojawiają się częściej niż co 2 minuty lub trwają dłużej niż 90 sekund. W przypadku hiperstymulacji natychmiast przerywa się podawanie oksytocyny i podaje się leki hamujące czynność skurczową macicy oraz nie przestaje się monitorować stanu płodu.



Zobacz inne artykuły związane z ciążą

Wróć do spisu treści